در قدیم که شهر یزد در حصار تاریخی خود محصور بود، برای رسیدن به مهریز باید از محلی در قسمت جنوبی بازار شاهزاده فاضل به نام دروازه مهریجرد (مهریز) عبور می کرد. در کنار این دروازه، آب انباری برای آبیاری مسافران راه از اطراف یزد مانند اکبرآباد، نعیم آباد، اهرستان، قاسم آباد، رحمت آباد و نجف آباد ساخته شده بود. ویژگی های این آب انبار باعث شده است که یکی از برجسته ترین آب انبارهای یزد باشد: - طرح های زیبای آجری و کاشی کاری مزین به نام االله و محمد و علی به خط کوفی. - داشتن مکان قابل توجهی به نام چایخانه در فرود راه پله که بسیار با فضا تناسب دارد. این بنا که در دروازه ورودی یزد قرار دارد، روبروی مسجد بیاق خان و در کنار بازارهای خان، افشار، صدری و شاهزاده فاضل قرار دارد. کاروانیان و بازرگانان پس از سفرهای طولانی به این مکان می آمدند و به دنبال مکانی برای استراحت و رفع گرسنگی و تشنگی و خستگی می گشتند. این فضای کاربردی بسیار خوب در هیچ یک از آب انبارهای یزد حتی آب انبارهای کنار کاروانسراها دیده نمی شود و این به دلیل برنامه ریزی شگفت انگیز امیر معزالدین قنادی بانی و سایر سازندگان بوده است. تمام اجزای بنا در زمین کنده شده و سپس بنا با آجر تزئین شده است. مخزن ذخیره آب مدور و از آجر و ملات ساخته شده است. در قسمت پاشیر (محل جمع آوری آب توسط مردم) کلمات االله، محمد و علی در سه طرف به خط کوفی نوشته شده است. در وسط پله ها راهرویی قرار دارد که به ساختمانی با طرح صلیبی منتهی می شود. به نظر می رسد این ساختمان صلیبی شکل چایخانه ای بوده که مردم در آن مدتی را به استراحت و نوشیدن چای می گذرانند. این آب انبار علاوه بر خدمات آبرسانی دارای دو نورگیر بسیار عالی و زیبا بر روی پاگرد پله ها می باشد. برای دسترسی به پاشیر راه پله بلندی وجود دارد که نیاز به نورگیر دارد. درست در بالای پاگرد پلکان، یک نورگیر هشت ضلعی به ارتفاع حدود 7-8 متر وجود دارد. از پلهها که پایین میروید، در سمت چپ فضایی وجود دارد و نورگیر مشابهی مانند نورگیر وسط دارد. این فضا همزمان با آب انبار طراحی و ساخته شده و مجموعه ای یکپارچه با آب انبار است و دارای چایخانه ای زیبا و کاملاً سازگار با آب و هوای یزد است. |
|